Waar gaat ’t over?

Sinds 2005 ben ik bezig met de bestudering van de geschiedenis van de Leidse telefoongemeenschap. Ofschoon ik in de eerste tijd hiervan vooral bezig was met de techniek, die hierbij werd gebruikt en de ontwikkeling daarvan toegespitst op het gebied van de stad Leiden en de omliggende gemeentes, ben ik steeds meer overgestapt naar het sociologische aspect van de Leidse telefoongemeenschap. Immers Telefonie verbindt mensen, die in de beginperiode middels één of twee draden en telefoontoestellen in de telefonische gemeenschap met elkaar zijn verbonden. In de huidige tijd gaat dat zelfs draadloos.

Iedere aan het systeem verbondene, deelnemende aan de telefonische gemeenschap, is in staat om met elkaar een gesprek te voeren, zonder met elkaar in dezelfde fysieke ruimte te zijn en toch in staat zijn om met elkaar te zijn, te babbelen, gesproken emotie te delen, etc. Het ligt dus voor de hand om telefonie in een breder kader te plaatsen dan alleen de techniek en inpassing in de maatschappij . Directheid in communicatie en delen van emotie, waar vroeger alleen de briefpost en telegrafie er voor konden zorgen dat men met elkaar “in gesprek” kon zijn. Een wederzijdse, wereldwijde bereikbaarheid, die tot een veranderde maatschappij heeft geleid, waarin mensen op een volledig andere manier met elkaar gingen omgaan. Zeker in de periode 1880 tot 1940, waar de website, dan wel het mogelijk nog te schrijven boek zich op toespitst.

Wat heb ik tot nu toe gedaan

Nadat ik een overzicht heb samengesteld van de gebeurtenissen in het allereerste begin en daarmee ook de start van de telefonische gemeenschap in Leiden, heb ik een verzameling van foto’s aangelegd van de centrale burelen en de door houten en later ook ijzeren palen van het netwerk.

Veel tijd is besteed aan de bouw van een database met informatie van alle abonnees in Leiden, Oegstgeest, Leiderdorp en delen van Zoeterwoude. Abonnees die middels draden van hun huis, bedrijf via lijnen bevestigd aan isolatoren op de houten palen met het centrale bureel, later telefooncentrale, werden verbonden. Om de sociologische benadering nader te kunnen bestuderen heb ik informatie verzameld omtrent de abonnee: wanneer aangesloten aan het net, wanneer verhuisd, wanneer geboren/overleden,met wie samenlevend/gehuwd, geloofsovertuiging, adres, uiteraard telefoonnummer, welk beroep/soort bedrijf/instelling/ hoofdactiviteiten van de aangeslotenen. Voor zover mogelijk ook met informatie in detail van de aangeslotenen. Kortom alle verzamelde sociologische data die in de telefonische gemeenschap speelde met tijdsperiodes/datums als referentie.

Veel van de informatie is ontleend aan de verzameling van het Regionaal archief te Leiden, de veelheid aan boeken die met betrekking tot de periode 1880-1940 van Leiden zijn geschreven. De telefoonboeken van Leiden door Ribbink, Van Bork en Co., Algemeene Telefoonmaatschappij en later die van de Rijkstelefoonmaatschappij. En vooral niet te vergeten: de digitale weergaves van de Leidse kranten in de periode 1880 tot 1940. Een bron waaruit veel details te putten zijn van de betrokken abonnees.

Sluit je bij de werkgroep 1880telefoonleiden1940 aan

Nu de database een goed eind op weg is, wordt het tijd om deze ook te gaan benutten als startpunt voor het onderzoek op de vlakken van wat Leiden had op de vlakken van techniek, economie, communicatiecultuur, stedelijke-regionale en landelijke politiek, wetgeving, infiltratie in de verschillende bevolkingsgroepen, interlocalisatie, regionalisatie, internationalisatie, inbedding in de overige geschiedenis. Kortom Oud-Leiden in vorm van groepen personen die in Leiden hebben geleefd geordend rond telefoonnummers. De eerste ordening gerelateerd aan de getallenreeks oplopend van 1 tot 7000

Uiteraard zullen er ook nog onderwerpen op tafel komen die de nog op te richten werkgroep 1880telefoonLeiden1940 zou kunnen toevoegen.